Synowiec Tadeusz, pseud. Żyła (1889–1960), piłkarz, działacz sportowy, nauczyciel.
Ur. 11 XI w Świątnikach Górnych (pow. wielicki), był synem Stanisława (1859–1908), ślusarza, i Józefy z domu Bania. Miał rodzeństwo: Walerię (1884–1945), Józefa (1886–1945) i Otylię (1906–1907).
S. uczył się w Krakowie, od r. 1904 w IV Gimnazjum, a od r. 1906 w V Gimnazjum, gdzie grał w szkolnej drużynie piłki nożnej. Od r. 1908 występował w krakowskim Klubie Sportowym «Rudawa», z którym w r. 1909 przeniósł się do drużyny rezerw Klubu Sportowego «Cracovia». Dn. 22 V 1910 debiutował w pierwszym zespole «Cracovii» w meczu z drużyną Tow. Sportowego «Wisła». W l. 1912–19 reprezentował Kraków w sześciu meczach ze Lwowem oraz w spotkaniach z Tarnowem (21 X 1912) i Wiedniem (15 VI 1913). Po zdaniu w r. 1912 matury studiował filologię polską na Wydz. Filozoficznym UJ. T.r. został kapitanem pierwszej drużyny «Cracovii», z którą w r. 1913 odniósł sukces w rozgrywkach Pierwszych Mistrzostw Galicji w Piłce Nożnej Klasy I. W celach zarobkowych wyjechał w lipcu 1914 jako korepetytor do Kijowa, gdzie po wybuchu pierwszej wojny światowej przez dziesięć dni był internowany przez Rosjan. Po zwolnieniu pozostał w Kijowie, gdzie w l. 1915–17 grał w drużynie piłkarskiej Polskiego Tow. Gimnastycznego i pracował w Polskim Tow. Pomocy Ofiarom Wojny. W l. 1916–18 uczył języków polskiego i niemieckiego w tamtejszym Gimnazjum Macierzy Polskiej. W r. szk. 1918/19 pracował jako nauczyciel języków łacińskiego i niemieckiego w polskim gimnazjum w Ostrogu na Wołyniu.
W maju 1919 przedostał się S. do Krakowa i wrócił na studia polonistyczne na UJ. Dn. 25 X t.r. zdał egzaminy z filozofii i pedagogiki przed Komisją Egzaminacyjną Naukową dla Kandydatów na Nauczycieli w Szkołach Średnich przy UJ, a w r. akad. 1920/1 ukończył studia. Od 15 II 1920 był członkiem zarządu nowo powstałego Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. W l. 1921–5 zasiadał w zarządzie Polskiego Związku Piłki Nożnej jako kronikarz, a od r. 1922 był przewodniczącym Wydz. Gier i Dyscypliny. Kontynuował karierę zawodniczą w «Cracovii», z którą w r. 1921 wygrał organizowane po raz pierwszy drużynowe mistrzostwa Polski w piłce nożnej. W Budapeszcie 18 XII t.r. zagrał jako kapitan w meczu z Węgrami w pierwszym oficjalnym spotkaniu międzypaństwowym reprezentacji Polski. Druga linia drużyny narodowej była wówczas nazywana Ka-Ku-Sy od nazwisk zawodników: Józefa Kałuży, Wacława Kuchara i S-a. Współtworzył wydawany od 21 V w Krakowie tygodnik „Przegląd Sportowy”; był w nim sekretarzem redakcji, a od 26 XI 1921 do 29 IX 1922 również redaktorem odpowiedzialnym. Opublikował tu artykuł Ze wspomnień piłkarza (1923 nr 51). Był w r. 1924 w kadrze narodowej na igrzyskach olimpijskich w Paryżu, jednak kontuzjowany nie zagrał w jedynym meczu z Węgrami (przegranym 0:5). Karierę zawodniczą zakończył t.r. w meczach reprezentacji Polski ze Szwecją (18 V) i «Cracovii» z «DFC» Praga (8 IX). W reprezentacji Polski wystąpił ośmiokrotnie, w «Cracovii» rozegrał 318 spotkań, w drużynie Krakowa 15. Grał zwykle na pozycji lewego pomocnika. Uważany za dżentelmena na boisku, był też piłkarzem ambitnym i nieustępliwym, dzięki czemu zyskał przydomek sportowy Żyła.
Po przeniesieniu w r. 1925 redakcji „Przeglądu Sportowego” do Warszawy był S. jednym z inicjatorów wydawania w Krakowie (10 III – 30 XII t.r.) tygodnika „Kurier Sportowy”; od 20 V pełnił funkcję jego redaktora naczelnego. Został kapitanem związkowym Polskiego Związku Piłki Nożnej (selekcjonerem reprezentacji Polski) i prowadził drużynę narodową w dwunastu spotkaniach międzypaństwowych (30 VIII 1925 – 19 VI 1927). W l.n. pracował prawdopodobnie jako nauczyciel oraz urzędnik w Tow. Reasekuracyjnym «Warta» S.A. i Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych. W l. 1927–31 mieszkał na Śląsku, gdzie współpracował ze Śląskim Okręgowym Związkiem Piłki Nożnej. Po drugiej wojnie światowej był w r. 1947 prezesem Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Gdańsku. Od r. 1959 mieszkał w Kędzierzynie. Zmarł 7 XI 1960 tamże, został pochowany 14 XI w Krakowie na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony jubileuszową odznaką «Cracovii» (1956).
S. miał żonę Helenę.
Jasińska M., Bibliografia czasopism sportowych w Polsce 1881–1981, W. 1983; Tuszyński B., Kurzyński H., Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006, W. 2007; Wryk R., Sport olimpijski w Polsce 1919–1939. Biogramy olimpijczyków, P. 2006 (fot.); – Dobosz T., Kukulski J., 60 lat SKS „Cracovia” 1906–1966, Kr. 1966 s. 5, 30–2, 57, 161; Dzieje Krakowa, Kr. 1997 IV (fot.); Gowarzewski A., Biało-czerwoni. Piłkarska reprezentacja Polski 1921–2001, Kat. 2001 s. 17–25, 28–31 (fot.); Gowarzewski A. i in., „Cracovia”. 100 lat prawdziwej historii, Kat. 2006; Hałys J., Polska piłka nożna. Almanach, Kr. 1986 s. 18, 32–7, 40–1, 43, 46, 231, 318–19, 368, 823–5, 829 (fot.); Kukulski J., 80 lat KS „Cracovia” 1906–1988, Kr. [b.r.w.] s. 6, 24, 42–7, 63–5, 77, 79, 82; tenże, Pierwsze mecze, pierwsze bramki […] Piłkarstwo krakowskie od kolebki do założenia Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, Kr. 1988 (fot., błędna data śmierci); tenże, 70 lat Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. W biało niebieskich barwach Krakowa 1919–1989, Kr. 1989 s. 31, 41, 43–4; Lechowski J. i in., Polski Związek Piłki Nożnej. Zarys historii 1919–1994, W. 1994 s. 242–3, 253; Lipoński W., Sport, literatura, sztuka, W. 1973; tenże, Sport w literaturze prasowej dwudziestolecia międzywojennego, w: Formy literatury popularnej, Wr. 1973; Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, W. 1980; Porada Z., Starożytne i nowożytne Igrzyska Olimpijskie, Kr. [1980] s. 813; Radoń A., Piłka nożna w Polsce w latach 1921–1926. Tabele i zestawienia, W. 1969 s. 250–1; Tuszyński B., Prasa i sport. Wydawnictwo z okazji 100-lecia prasy sportowej 1881–1981, W. 1981 s. 120–2 (fot.); tenże, Sportowe pióra, W. 1994 s. 76, 370; tenże, Sprintem przez prasę sportową, W. 1975; – Kurek J., Mój Kraków, Kr. 1970; Mielech S., Gole, faule i ofsajdy, W. 1957 s. 21, 126, 340; tenże, Sportowe sprawy i sprawki, W. 1963 s. 124, 126, 147 (karykatura S-a); Moja droga do dziennikarstwa (1918–1939), W. 1974; Orłowicz M., I-szy Polski Rocznik Sportowy, W. 1925 s. 84; Rocznik jubileuszowy PZPN, 1930, W. 1931 s. 56–7; Sprawozdanie dyrekcji Gimnazjum IV w Krakowie, 1905–1906, Kr. 1905–6; Sprawozdanie dyrekcji Gimnazjum V w Krakowie, 1906/7–1911/12, Kr. 1907–12; – „Przegl. Sportowy” 1921 nr 1 (fot.), nr 33 (fot.), 1928 nr 1; „Wych. Fizyczne i Sport” 2001 nr 4 s. 554–5 (K. Toporowicz); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1960: „Dzien. Pol.” nr 270–1, „Przegl. Sportowy” nr 194–5, „Tempo” nr 46–7; – Arch. UJ: sygn. PKEN 26 (teczka S-a), sygn. WF II 389, WF II 393; – Mater. Red. PSB: Odpis skrócony aktu zgonu S-a z paraf. rzymskokatol. w Świątnikach Górnych.
Kazimierz Toporowicz